ՍԾՏՀ կազմակերպություն

ՍԵՎԾՈՎՅԱՆ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆ

ՍԵՎԾՈՎՅԱՆ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆ

Սևծովյան տնտեսական համագործակցության կազմակերպությունը հիմնադրվել է 1992 թվականի հունիսի 25-ին Ստամբուլում տասնմեկ երկրների (Ալբանիա, Հայաստանի Հանրապետություն, Ադրբեջանի Հանրապետություն, Բուլղարիայի Հանրապետություն, Վրաստան, Հունաստան, Մոլդովա, Ռումինիա, Ռուսաստանի Դաշնություն, Թուրքիայի Հանրապետություն, Ուկրաինա) ղեկավարների և կառավարությունների ղեկավարների կողմից գագաթաժողովի հռչակագրով: Սերբիայի Հանրապետությունը՝ որպես անդամ պետություն, կազմակերպությանը միացել է 2004 թվականին: 2017 թվականի մայիսի 22-ին ընդունվել է ՍԾՏՀԿ 25-ամյա հոբելյանը նշելուն նվիրված հռչակագիր:

1999 թվականի մայիսի 1-ին՝ իր կանոնադրության ուժի մեջ մտնելու հետ մեկտեղ (էլ. հղում՝ Charter of the Organization of the Black Sea Economic Cooperation), ՍԾՏՀ-ն ձեռք բերեց միջազգային իրավաբանական կարգավիճակ և ձևափոխվեց տարածրջանային միջազգային կազմակերպության՝ Սևծովյան տնտեսական համագործակցության կազմակերպություն:

Նպատակ ունենալով խթանել անդամ երկրների միջև փոխգործակցությունը և ներդաշնակությունը՝ խրախուսելով բարեկամական և բարիդրացիական հարաբերությունները սևծովյան տարածաշրջանում՝ ՍԾՏՀ-ն այսօր տասներկու անդամ երկրների միջև հարթակ է ծառայում համագործակցության համար բազմաբնույթ ոլորտներում:

ՍԾՏՀ կենտրոնակայանը, Սևծովյան տնտեսական համագործակցության կազմակերպության միջազգային մշտական քարտուղարությունը, հիմնադրվել է 1994թ. մարտ ամսին Ստամբուլում:

ՍԾՏՀ կառուցվածք

ՍԾՏՀ-ում որոշումներ կայացնող բարձրագույն մարմինը ՍԾՏՀ անդամ երկրների Արտաքին գործերի նախարարների խարհուրդն է: Խուրհրդի կանոնավոր հանդիպումները հրավիրվում են տարին երկու անգամ՝ մայիս-հունիս և նոյեմբեր-դեկտեմբեր ամիսներին: Խորհուրդը հրավիրվում է նաև հատուկ կամ ոչ պաշտոնական հանդիպումների անցկացման համար: Խորհրդի կանոնավար հանդիպումները տեղի են ունենում կազմակերպությունը նախագահող երկրում: Նախագահությունը իրականացվում է ռոտացիոն սկզբունքով և այբբենական կարգով և տևում է վեց ամիս՝ հունվարի 1-ից և հուլիսի 1-ից:

ՍԾՏՀ Ավագ պաշտոնյաների կոնիտեն հաշվետու է ԱԳ նախարարների խորհրդին և գործում է վերջինիս անունից: Կոմիտեն պարտավորվում է իրականացնել կազմակերպության գործունեությունը:

1994թ. մարտի 10-ին Ստամբուլում ԱԳ նախարարների խորհրդի կողմից հիմնադրվել է ՍԾՏՀ միջազգային մշտական քարտուղարությունը: Ներկայիս Գլխավոր քարտուղարն է դեսպան Մայքլ Քրիստիդեսը (Հունաստան), ով պաշտոնը ստանձնել է 2015 թվականի հուլիսին և վերընտրվել 2018 թվականին:

1995 թվականին հիմնվել է «Տրոյկա» խորհրդատվական մեխանիզմը, որը ներառում է նախկին, ներկա և հաջորդ նախագահությունները:

Հարակից մարմիններ / Համատեղ կենտրոններ

ՍԾՏՀ խորհրդարանական վեհաժողովը (ՍԾՏՀԽՎ), ՍԾՏՀ գործարար խորհուրդը (ՍԾՏՀԳԽ), Սևծովյան առևտրի և զարգացման բանկը (ՍԱԶԲ) և Սևծովյան հետազոտությունների միջազգային կենտրոնը (ՍՀՄԿ) ՍԾՏՀ-ի հարակից մարմիններն են: Դրանք անկախ մարմիններ են իրենց սեփական կանոնադրությամբ, (համապատասխանեցված ՍԾՏՀ կանոնադրությանը), առանձին բյուջեով, քարտուղարությունով և օրակարգով: Հավելյալ տեղեկատվության համար առկա են հետևյալ հղումները՝ http://www.pabsec.org/, http://www.icbss.org/, http://www.bstdb.org/:

Գործընկերներ

Դիտորդներ

ՍԾՏՀ դիտորդի կարգավիճակը բաց է՝ դիմումի հիման վրա, ցանկացած այլ պետության կամ միջազգային կազմակերպության համար, որոնք արտահայտում են ՍԾՏՀ աշխատանքներին գործնական և արժեքավոր աջակցություն ցուցաբերելու իրենց պատրաստակամությունը:

Դիտորդի կարգավիճակը, ըստ ընթացակարգի, կարող է շնորհվել, կասեցվել կամ ավարտված համարվել Խորհրդի կողմից:

ՍԾՏՀ դիտորդի կարգավիճակ ունեն հետևյալ պետությունները.

Ավստրիայի Հանրապետություն
Բելառուսի Հանրապետություն
Խորվաթիայի Հանրապետություն
Չեխիայի Հանրապետություն
Եգիպտոսի Արաբական Հանրապետություն
Հունգարիա
Ֆրանսիայի Հանրապետություն
Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետություն
Իսրայելի Պետություն
Իտալիայի Հանրապետություն
Լեհաստանի Հանրապետություն
Սլովակիայի Հանրապետություն
Թունիսի Հանրապետություն
Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ
Միջազգային սևծովյան ակումբ
Էներգետիկ Խարտիայի քարտուղարություն
Սևծովյան հանձնաժողով
Եվրամիության հանձնաժողով

Երկխոսության ոլորտային գործընկերներ

ՍԾՏՀ խթանում է հարաբերություններն երրորդ կողմերի հետ (պետություններ, միջազգային կազմակերպություններ և ինստիտուտներ)՝ հետաքրքրված լինելով համագործակցել փոխադարձ մտահոգություն ներկայացնող հարցերի շուրջ երկխոսության գործընկերության և ոլորտային երկխոսության գործընկերության միջոցով:

ՍԾՏՀ Երկխոսության ոլորտային գործընկերներն են.

Իրանի Իսլամական Հանրապետություն
Ճապոնիա
Կորեայի Հանրապետություն
Մոնտենեգրո
Սլովենիայի Հանրապետություն
Նավասեփականատերերի միջազգային սևծովյան ասոցիացիա
Սև և Ազովի ծովերի նավահանգիստների ասոցիացիա
Սևծովյան տնտեսական համագործակցության տարածաշրջանում Տրանսպորտային ճանապարհային միության ասոցիացիա
Նավ կառուցողների և վերանորգողների սևծովյան տարածաշրջանային ասոցիացիա
Սևծովյան համալսարանների ցանց
Սևծովյան հեռարձակման կանոնակարգման մարմինների ֆորում
Եվրոպայի ծայրամասային ծովային տարածաշրջանային համաժողով
Դանուբյան կոմիտե
Փոքր և միջին ձեռնարկատիրության միջազգային ցանց
Զբոսաշրջության միջազգային կազմակերպություն

Միջազգային կազմակերպություններ

Միավորված ազգերի կազմակերպություն
ՄԱԿ-ի Եվրոպական տնտեսական հանձնաժողով
ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագիր
ՄԱԿ-ի Շրջակա միջավայրի ծրագիր
ՄԱԿ-ի Արդյունաբերական զարգացման կազմակերպություն
ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպություն
Առևտրի համաշխարհային կազմակերպություն
Համաշխարհային բանկ
Էներգետիկ խարտիայի քարտուղարություն
Եվրասիական տնտեսական համայնք
ՏՐԱՍԵԿԱ-ի միջկառավարական հանձնաժողով
Կենտրոնական եվրոպական նախաձեռնություն – Գործադիր քարտուղարություն

Ծրագրերի զարգացման հիմնադրամ

2002 թվականի հոկտեմբերի 25-ին Տիրանայում ԱԳ նախարարների խորհուրդն ընդունել է Ծրագրերի զարգացման հիմնադրամ ստեղծելու մասին բանաձև:

Սկսած 2003 թվականից հաստատվել և իրականացվել են գյուղատնտեսության և գյուղարդյունաբերության, կրթության, էներգետիկայի, շրջակա միջավայրի պաշտպանության, տեղեկատվական և հաղորդակցման տեխնոլոգիաների, առողջապահության և դեղագործության, փոքր և միջին ձեռնարկատիրության ոլորտներին վերաբերող քսանմեկ նախագծեր:

ՍԾՏՀ նախագծերի խրախուսման կառույց

Նախագծի խթանման կառույցը հիմնվել է 2016 թվականին ՍԾՏՀ քարտուղարությանը ՌԴ կողմից տրամադրված մեկ միլիոն դոլար կամավոր աջակցության միջոցով՝ ՍԾՏՀ քարտուղարության, նվիրատու երկրի և Առևտրի և զարգացման սևծովյան բանկի միջև համագործակցության համաձայնագրի կնքումից հետո:

Այս մեխանիզմի ստեղծումը նպաստում է է ՍԾՏՀ կազմակերպության ծրագրերի կառավարման կարողությունների բարձրացմանը և բաց է լրացուցիչ այլ նվիրատուների աջակցության համար:

Հայաստանի նախագահությունը ՍԾՏՀ-ում

Ցայսօր Հայաստանը հինգ անգամ ստանձնել է կազմակերպության նախագահությունը՝ 1998թ., 2003թ., 2009թ., 2013թ. և 2018թ.: Հայաստանի վերջին նախագահությունը հաջողությամբ ամփոփվեց 2018թ. հունիսին: Նախագահության նպատակն էր ՍԾՏՀ տարածաշրջանում տարածաշրջանային տնտեսական համագործակցության ամրապնդումն ու առաջխաղացումը: Այն ներառում էր միջազգային կազմակերպությունների և գործընկերների հետ հետագա համագործակցության խթանումը (ՄԱԿ, ԵՄ և այլն)՝ ՍԾՏՀ հարակից մարմինների, դիտորդների և երկխոսության ոլորտային գործընկերների միջև փոխգործակցության ամրապնդումը, գոյություն ունեցող կառույցների միջոցով (Նախագծային զարգացման հիմնադրամ և Սևծովյան նախագծերի խրախուսման կառույց) նախագծային ուղղվածություն ունեցող օրակարգի կարևորումը, անդամ պետությունների միջև բազմակողմանի ոլորտային փոխգործակցության զարգացումը, մասնավորապես` տեղեկատվական և հաղորդակցման տեխնոլոգիաների, գիտության և տեխնոլոգիայի, գյուղատնտեսության և գյուղարդյունաբերության և զբոսաշրջության ոլորտներում:

Արտաքին գործերի նախարարների խորհրդի և Ավագ պաշտոնյաների կոմիտեի հանդիպումները տեղի են ունեցել 2018 թվականի հունիսի 25-27-ին Երևանում, որոնց ներկա են գտնվել ՍԾՏՀ բոլոր 12 անդամ երկրների ներկայացուցիչները: 2018թ. Հայաստանի նախագահության ընթացքում Հայաստանի ներկայացուցիչները նախագահել են մեկ նախարարական խորհրդի, երկու ավագ պաշտոնյաների կոմիտեի և տասնչորս աշխատանքային խմբերի հանդիպումներ:

2018թ. Հայաստանի նախագահության հաջողություններից մեկը, որը գնահատվել է քարտուղարության և անդամ երկրների կողմից, 2012թ. ի վեր քննարկվող Կանաչ էներգետիկայի հայեցակարգի ընդունումն է:

ՍԾՏՀ ԽՎ

ՍԾՏՀ-ում և ՍԾՏՀ ԽՎ-ում սինքրոնացված նախագահության ռոտացիայի կանոնավոր ընթացքը խախտվել էր, որի արդյունքում, 2018 թվականի առաջին կեսին ՍԾՏՀ ԽՎ-ի նախագահությունը փոխանցվեց Ալբանիային, որից հետո Հայաստանը նախագահությունը ստանձնեց տարվա երկրորդ կեսին: 2018 թվականաի հունիսին և նոյեմբերին ՀՀ նախագահության ներքո Երևանում կայացել են ՍԾՏՀԿ ԽՎ Գլխավոր Ասամբլեայի, ինչպես նաև Գործարար Խորհրդի նիստերը:

ՍԾՏՀ-ում Հայաստանի ներկայացուցչություն

ՍԾՏՀ-ում ՀՀ մշտական ներկայացուցչությունը հիմնադրվել է Ստամբուլում 2001 թվականին:

Հայաստանում ՍԾՏՀ ներկայացուցչություն

Հայաստանում ՍԾՏՀԿ-ը ներկայացված չէ:

ՍԾՏՀ առաջնահերթությունները և համագործակցության ոլորտները

ՍԾՏՀ առաջնահերթությունները, ինչպես արձանագրված է ՍԾՏՀ կանոնադրությունում, նախատեսում են համագործակցություն հետևյալ ոլորտներում՝ առևտուր և տնտեսական զարգացում, բանկային ոլորտ ու ֆինանսներ, հաղորդակցություն, էներգետիկա, տրանսպորտ, գյուղատնտեսություն և գյուղարդյունաբերություն, առողջապահություն և դեղագործություն, շրջակա միջավայրի պաշտպանություն, զբոսաշրջություն, գիտություն և տեխնոլոգիա, վիճակագրական տվյալների և տնտեսական տեղեկատվության փոխանակում, մաքսային և սահմանային մարմինների միջև համագործակցություն, կազմակերպված հանցավորության, թմրամիջոցների, զենքի և ռադիոակտիվ նյութերի անօրինական ներմուծում, պայքար ահաբեկչության և անօրինական միգրացիայի դեմ, արտակարգ իրավիճակների հետևանքների վերացում, փոքր և միջին բիզնես, կրթություն, ինստիտուցիոնալ նորացում և լավ կառավարում:

Հայաստանը հանդիսացել է ՍԾՏՀԿ թեմատիկ աշխատանքային խմբերից (ԱԽ) մի քանիսի՝ մասնավորապես Տեղեկատվության և հաղորդակցության տեխնոլոգիաների (ՏՀՏ) ԱԽ-ի համակարգող երկիր։ Վերջին անգամ Հայաստանը հանդիսացել է ՏՀՏ ԱԽ-ի համակարգող 2018-2019թթ․։ ՏՀՏ ԱԽ-ի այդ ժամանակահատվածի գործողությունների ծրագիրը հատուկ ուշադրություն է դարձնում «Կայուն տեղեկատվական հասարակություն` առաջատար տեղեկատվական և հաղորդակցման տեխնոլոգիաների ենթակառուցվածքով» վերտառությամբ 2012թ. ՍԾՏՀ տնտեսական օրակարգի 12-րդ նպատակին: 2019 թ. հոկտեմբերի 7-ին Երևանում WCIT2019-ի շրջանակներում ՀՀ կառավարությունը ՍԾՏՀԿ-ի և ՄԱԿ-ի Զարգացման Ծրագրի հետ համատեղ կազմակերպել է «Օգտագործելով տեխնոլոգիական ուժն ազդեցության համար. ՍԾՏՀ տարածաշրջանային համագործակցության հեռանկար» խորագրով բարձրաստիճան հարակից միջոցառումը, որին քննարկման առարկա են եղել այն միջոցները, որոնցով հնարավոր է նորարարական տեխնոլոգիաները ծառայեցնել հանրային քաղաքականության և համակարգային փոփոխությունների ու զարգացման լուծումների համար՝ հանուն հասարակության բարեկեցության, ինչպես նաև դիտարկվել է այդ առումով հաջողված ծրագրերը ՍԾՏՀ տարածաշրջանում և դրա սահմաններից դուրս տարածելու հնարավորությունը: Բարձրաստիճան հարակից միջոցառման մանրամասները հասանելի են հետևյալ հղումով՝ https://www.mfa.am/hy/press-releases/2019/10/07/WCIT_BSEC/9882 :

ՀՀ ԱԳՆ
պաշտոնական կայք

Երկքաղաքացիություն

Էլեկտրոնային վիզա

Արտոնագրի ձևեր